Konuşma Sesi Bozuklukları

Çocuğumun Konuşması Anlaşılmıyor. Ne Zaman Uzmana Başvurmalıyım? image

Çocuğumun Konuşması Anlaşılmıyor. Ne Zaman Uzmana Başvurmalıyım?: Çocuğunuz, farklı bir ortama girdiğinde çevredekilerden "Ne diyor?" sorusunu sıklıkla duyuyor ve ne yapacağınızı, kime başvuracağınızı bilmiyor olabilirsiniz. Bu yazımızda anlaşılırlık problemini inceleyeceğiz. Çocuklar, konuşmayı hata yaparak ve hatalarını düzelterek öğrenirler. Erken dönem çocuklukta, çocuğunuzun bazı sesleri üretemediğini ve sözcükleri yanlış söylediğini fark etmişsinizdir. Hatta bu, size çok tatlı bile gelmiş olabilir. Son dönemde bazı ünlülerin, çocuklarının yanlış söylediği kelimeleri dövme yaptırdığını da görmüşsünüzdür belki. Peki bu yanlışlar ne zaman bitmeli ve biz ne zaman endişe duymaya başlamalıyız? Her sesin belli bir edinim zamanı vardır. Bazı sesler erken dönmede edinilirken (/t/, /p/), bazı sesler (/r/) ise daha geç dönemde edinilir. Yani çocukların, sözcüklerde ve seslerde yaptığı hataları belli bir yaşta düzeltmesi beklenir. Bazı çocuklar bu aşamada zorlanıp hatalı üretimler yapmaya devam ediyor ve yardıma ihtiyaç duyuyor olabilir. Yaşa uygun olmayan görülen bu hataların bütününe "sesletim ve ses bilgisi bozukluğu" adı verilir. Peki, hangi yaşta bu hataları normal olarak görmeyiz? Çocuğunuz; 2 yaşına geldiyse konuşma anlaşırlığının yaklaşık %50 oranında anlaşılır olmasını bekleriz. 3 yaşına geldiğinde bu oranın %75'e yükselmesini bekleriz. Yani çevredekiler ve siz çocuğunuzu rahatlıkla anlıyor olmalısınız. 4 yaşına geldiğinde bu oranın %100'e yakın olmasını bekleriz. Yani çocuğunuzun anlaşılırlığı bir yetişkin anlaşılırlığı kadar olmalıdır. Eğer bu yaşlarda bir gecikme olduğundan dolayı endişe duyuyorsanız, bir dil ve konuşma terapistine başvurarak detaylı bir değerlendirme talep edebilirsiniz.

Online Terapi Nedir? Sizin İçin Uygun Mu? image

Online Terapi Nedir? Sizin İçin Uygun Mu?: Bulunduğunuz şehirde bir dil ve konuşma terapisti yok. Bu yüzden online terapi almak istiyor veya bulunduğunuz şehirde yol ve zamandan tasarruf etmek için çocuğunuzun online terapi almasını istiyorsunuz. Ama aklınızı kurcalayan bazı sorular var: Online terapi, yüz yüze terapi kadar etkili olur mu? Çocuğum online terapide dikkatini toplayabilir mi ve terapi etkili olur mu? Online terapi almak zaman kaybı mıdır? Yüz yüze terapi daha mı etkili, daha mı iyidir? Bu yazıda, yukarıdaki sorulara cevap bulabilirsiniz. Covid-19 salgınıyla birlikte birçok işimizi online bir şekilde halletmeye başladık. Bazılarımız iş yerimizde online bir şekilde çalışma hayatına geçtik. Hatta çocuklarımız online bir şekilde okula gitmeye başladı. Bu durum hepimiz için normalleşti. Tabii durum böyle olunca online terapilerin de uygulanma sıklığı arttı. Online terapi, danışan ve terapistin internet teknolojisini kullanarak, farklı platformlarda terapi yapmasıdır. Online terapinin etkililiği uzun yıllardır araştırılmakta ve bazı ülkelerde yoğun bir şekilde online terapi uygulanmaktadır. Bizim ülkemizde Covid-19 salgınıyla birlikte online terapiye bakış açısı değişmiş ve online terapiye ilgi artmıştır. Peki online terapi size uygun mudur? Uygunluğunu nasıl anlarsınız? Bu sorunun cevabı için aşağıdaki maddelerle, kendi isteklerinizi karşılaştırabilirsiniz. 1. Uzman Bulunduğunuz şehirde ilgili konuyla ilgili bir uzman yoksa veya sizin beğendiğiniz ve terapi almak istediğiniz uzman şehir dışındaysa, online terapi sizin için mantıklı olabilir. 2. Tasarruf Bulunduğunuz şehirde bir uzman var ama siz zamandan ve paradan tasarruf etmek istiyor, bir yerden bir yere giderken yolda zaman geçirmek, yol parası vermek istemiyor olabilirsiniz. Böyle düşünüyorsanız, online terapiyi deneyebilirsiniz. 3. Bulunduğunuz Ortam Online terapiye bağlanacağınız yer en önemli noktalardan biridir. Online terapi yapacağınız yer terapi yapmak için uygun bir yer mi bunu analiz etmeniz gereklidir. Analiz ederken; I. Çevresel gürültüler, ortamın sakinlik seviyesi II. Rahat bir ortam Bulunduğunuz ortamda duygu ve düşüncelerinizi terapiste anlatırken başkaları da bu anlattıklarınızı duyacak diye tedirgin hissediyor musunuz? Eğer bu maddelere cevabınız evet ise online terapinin etkililiği sizin için daha düşük olabilir. Tam tersi yönde, online terapi yapılacak yer kendinizi daha güvende hissettiriyor ve düşüncelerinizi daha rahat paylaşabileceğinizi düşünüyorsanız, online terapiden etki almanız daha muhtemeldir. Bir yetişkin olarak online terapi almak istiyorsanız, bu sizin için çok avantajlı olabilir. Eğer evinizde terapiye gireceğiniz sakin bir ortam, telefon / bilgisayar ve internet varsa online terapi sizin için çok etkili olabilir. Yüz yüze terapiye gelirken karşılaştığınız yol masrafı, zaman kaybı, yorgun bir şekilde seansa gelme durumlarını yaşamadan etkili bir şekilde seanslarınızı sürdürebilirsiniz. Kendi yetişkin danışanlarımın büyük bir oranı aynı şehirde olmamıza rağmen, yukarıda saydığım sebeplerden dolayı online terapi almak istiyorlar. 4. Şikâyetiniz Çocuğunuz için online terapiyi düşünüyorsanız; çocuğunuzun şikâyeti, dikkat süresi, ilgi alanları ve çocuğunuzun online terapi hakkında düşüncelerinin analiz edilmesi önemli yer tutar. Bazı vaka gruplarında (kekemelik, hızlı konuşma bozukluğu, ses bozukluğu) çocuklarla birebir seanslarımı gerçekleştirirken, bazı vaka gruplarında (gecikmiş konuşma, sesletim ve ses bilgisi bozuklukları) seans sırasında ebeveynlerin desteğini almam gereken bazı noktalar oluyor. Bu durumda, çocuğunuzla önce bir ön görüşme seansı gerçekleştirerek, çocuğunuz online terapide fayda sağlayabilir mi, çocuğunuzun ilgi alanları neler ve çocuğunuz online terapi hakkında ne düşünüyor gibi sorulara cevap bularak çocuğunuza ve size özel bir şekilde karar alıyorum. Yani online terapinin avantajlı olduğu birçok durum var. Online terapinin size uygun olup olmadığını, bir ön görüşme seansı oluşturarak uzmanınızla birlikte belirleyebilirsiniz.

Çocuğunuz Bazı Harfleri Söyleyemiyorsa Neler Yapabilirsiniz? image

Çocuğunuz Bazı Harfleri Söyleyemiyorsa Neler Yapabilirsiniz?: Çocuğunuz konuşurken /r/, /s/, /k/ gibi bazı konuşma seslerini üretemediğini gözlemliyor ve bu durumda ne yapmanız gerektiğini bilmiyor olabilirsiniz. Hatta "Okula başlayınca / okumayı öğrenince geçer." diye düşünüyor veya çevrenizdekiler bu tarz tavsiyeler veriyor olabilir. Bu yazıda, çocuğunuz bazı harfleri üretemiyorsa doğru yaklaşımlar nelerdir başlığını 3 maddede inceleyeceğiz. Çocuklar konuşmayı hata yaparak ve hatalarını düzelterek öğrenirler. Konuşma seslerinin belirli dönemde yanlış üretilmesi normal kabul edilirken (3 yaşındaki bir çocuğun /r/ sesini üretememesi gibi), belirli dönemlerde (5 yaşındaki bir çocuğun /r/ sesini üretememesi) hatalı kabul edilir. Bazı çocuklar hatalı üretimler yapmaya devam ediyor olabilir. Peki çocuğunuza nasıl yardım edebilirsiniz? 1. Doğru Üretim İçin Çocuğunuzu Zorlamayın Çocuğunuzun yanlış söylediği kelimeleri heceleterek veya tekrar tekrar söyleterek doğru üretimi duymaya çalışıyor olabilirsiniz. Tekrarlı üretimler yaptırmak çocuğunuzun sizinle iletişim kurmak istememesine, sürekli kontrol edildiğini hissetmesine yol açabilir. Çocuğunuza kelimeyi doğru söyletmeye çalışmak yerine, doğru üretimi farklı ortamlarda ve hafif vurgulu bir şekilde üreterek yardımcı olabilirsiniz. Mesela "kedi" ye "tedi" diyen bir çocuğu ve o çocuğa sunulan iki farklı yaklaşımı ele alalım; I.Yaklaşım Ç: "Anne, tediye bat" A: "Neye bakıyım, anlamadım? Ke-di mi? Hadi sen de söyle! Keedi" II. Yaklaşım Ç: "Anne, tediye bat." A: "Aaaa, ne kadar tatlı kedi. Tüyleri yumuşacık kedi. Sence kedi acıkmış mıdır?" Sizce hangi yaklaşımla hem çocuğunuzla iletişiminiz kuvvetlenmiş hem de doğru üretime maruz bırakmış olursunuz? En önemlisi kendinizi çocuğunuz yerine koyduğunuzda, size hangi yaklaşımla yaklaşılmasını isterdiniz? 2. Okula Başlamayı Beklemeyin! Maalesef, kliniğe başvuran ailelerden en sık duyduğum şey "Okula başlasın geçer dediler ama geçmedi." ifadesidir. Çocuğunuzun sesleri üretememesindeki sebep okuma-yazma bilmemesi değildir. Bazı sesleri üretemeyen çocuklar okula başladığında, yazım hataları, okumayı anlamakta zorluk ve akademik başarıda zorluklar görülebilir. Üstelik akranları çocuğunuzun söylediğini net olarak anlayamadığı için, çocuğunuz sosyal ilişkilerde de sorun yaşayabilir. Bu yüzden bu hataları fark ettiğiniz anda bir uzman desteği almak çok önemlidir. 3. Dil ve Konuşma Terapistine Başvurun Yukarıda anlattığım her madde, yanlış bir yöntem uygulamamanız için hazırlanmış "ilk yardım" gibidir. Asıl yapmanız gereken bir "ambulans" çağırmaktır. Yani bir dil ve konuşma terapistine gitmektir.